Irix 11mm f/4.0 Blackstone groothoeklens
Door: Thijs Schouten
Waardering: 85/100 punten
Review: Irix 11mm f/4.0 Blackstone groothoeklens
In deze review deel ik mijn ervaringen omtrent de Irix 11mm f/4.0 Blackstone. Deze super groothoeklens voor fullframe en cropcamera’s is in februari 2017 geïntroduceerd. Op deze pagina lees je mijn persoonlijke ervaringen met het objectief, onderbouwd met voorbeeldfoto’s die onder andere in IJsland zijn gemaakt. Onderaan deze pagina kan je een reactie of vraag achterlaten. Ik kom er dan zo snel mogelijk op terug. Wil je eigenlijk de Irix 11mm f/4.0 Blackstone kopen? Kijk dan eens bij deze deze winkels.
Irix in het kort
Irix is een nieuwe speler op de objectieven markt. Irix is onderdeel van het Zwitserse bedrijf TH Swiss dat in 2015 opgericht is. Het is dus echt een kersverse speler! De lenzen worden in Korea geproduceerd en zijn inmiddels over de hele wereld te koop. Op moment van schrijven heeft Irix de volgende vier lenzen in het assortiment:
Irix lenzen
In onderstaande lijst laat ik zien welke Irix lenzen er op dit moment beschikbaar zijn. In deze review ga ik in op de Irix 11mm f/4.0 Blackstone, maar het is goed om te weten dat er voor ieder brandpunt twee verschillende modellen (Firefly en Blackstone) zijn. Het glas in deze objectieven is gelijk aan elkaar, echter zit het verschil in de bouwkwaliteit (en daarmee ook het gewicht). Verderop in deze review ga ik dieper in op de verschillen tussen de Irix 11mm f/4.0 Blackstone die ik getest heb en het lichtere model, de Irix 11mm f/4.0 Firefly.
Wat voor objectief is de Irix 11mm f/4.0 Blackstone?
De Irix 11mm f/4.0 Blackstone is een extreem groothoekobjectief dat speciaal ontwikkeld is voor full frame camera’s. De lens is uiteraard ook te gebruiken op crop-camera’s, maar heeft op full frame camera’s een beeldhoek van maar liefst 126 graden! Irix heeft de lenselementen zo opgebouwd dat de vervorming tot een minimum beperkt is (maximaal 3,13%). Dankzij de ruime beeldhoek en minimale vervorming is de lens uitermate geschikt voor landschapsfotografie en architectuurfotografie. De Irix 11mm f/4.0 Blackstone beschikt niet over een autofocus-motor en moet handmatig worden scherpgesteld. Maar doordat Irix de 11mm Blackstone heeft uitgerust met een voelbaar klikje op het ‘oneindig punt’ gaat dit eenvoudig en blindelings. Op dit moment wordt de Irix 11mm f/4.0 Blackstone gemaakt voor op spiegelreflexcamera’s van Canon, Nikon en Pentax.
Specificaties van de Irix 11mm f/4.0 Blackstone
| Specificaties | |
|---|---|
| Bereik | 11mm (op full frame) |
| Beeldhoek | 126 graden |
| Maximale diafragma | f/4.0 |
| Minimale diafragma | f/22 |
| Aantal diafragma bladen | 9 |
| Aantal lenselementen | 16 (in 10 groepen) |
| Minimale scherpstelafstand | 0,275 meter |
| Scherpstelling | Handmatig, diafragma loopt wel via camera |
| Filtermaat | nvt, werkt met gelatine filters aan de achterkant van de lens |
| Zonnekap | Ja, deze zit vast en kan niet van de lens af |
| Afmetingen | 118mm X 103mm |
| Gewicht | 790 gram |
| Geschikt voor: | Canon, Nikon en Pentax |
Actuele prijzen van de Irix 11mm f/4.0 Blackstone:
Irix 11mm f/4.0 Firefly vs Irix 11mm f/4.0 Blackstone
Zoals eerder genoemd heeft Irix twee 11mm modellen op de markt, de Blackstone en de Firefly. Maar wat is nu precies het verschil? Qua glaswerk maken beide lenzen gebruik van dezelfde optische elementen. Er zit echter wel een groot verschil in de bouwkwaliteit. Zo is het Firefly model gemaakt van hoogwaardig kunststof en weegt 730 gram. Verder is de Firefly uitgerust met een weatherseal bij de focus ring, lock ring en de camera mount. Het frontelement is niet voorzien van een weatherseal. Door het lage gewicht is de Firefly de ideale lens om mee te nemen op reis.
De Irix 11mm f/4.0 Blackstone is wat zwaarder (790 gram) doordat hij een stevige en robuuste behuizing heeft van aluminum en magnesium. Verder is de Blackstone uitgerust met dezelfde weatherseal als de Firefly. Dankzij de robuuste bouw en de goede weatherseal is de Irix 11mm f/4.0 Blackstone een ideale lens voor de (semi) professionele fotograaf.
Verschillen tussen de Irix 11mm f/4.0 Blackstone en de Irix 11mm f/4.0 Firefly:
In onderstaand overzicht heb ik alle verschillen tussen de Irix 11mm f/4.0 Blackstone en de Irix 11mm f/4.0 Firefly nog even opgesomd. Na het overzicht ga ik in deze review dieper in op Blackstone model.
| Naam: | Irix 11mm f/4.0 Blackstone | Irix 11mm f/4.0 Firefly |
|---|---|---|
| Behuizing: | Aluminium en magnesium | Lichtgewicht hoogwaardig kunststof |
| Gewicht: | 790 gram | 730 gram |
| Coating behuizing: | Anti kras | Standaard |
| Materiaal van de focus ring: | Metalen ring met graveerde structuur | Anti-slip coating |
| Markeringen: | Ingegraveerd en afgewerkt met UV werende lak | Geprint met standaard lak |
| Weatherseal (stof- en spatwaterdicht): | Ja, sealing bij focus lock, focus ring, camera mount. Niet bij de frontlens. | Ja, sealing bij focus lock, focus ring, camera mount. Niet bij de frontlens. |
| Meegeleverde tas: | Harde tas | Zachte tas |
| Geschikt voor: | Canon, Nikon en Pentax | Canon, Nikon en Pentax |
| Prijs: | 600 euro | 550 euro |
De bouw van de Irix 11mm f/4.0 Blackstone
Wanneer je de Irix 11mm Blackstone in de hand hebt voel je direct dat het een solide en stevige lens is. Het formaat is behoorlijk in verband met het ruime bereik van 11mm. Het is vergelijkbaar met andere groothoeklenzen zoals de Canon 17-40mm f4. In onderstaande foto heb ik de Irix naast de Canon 17-40mm f4 (groothoeklens) en de Canon 50mm STM (veelgebruikte portretlens) gezet zodat het verschil goed te zien is.
De buitenkant van de 11mm is van metaal (aluminum en magnesium) en de markeringen (dit zijn de cijfers die aangeven op welke afstand de lens scherpstelt) zijn in de lens gegraveerd. De focusring loopt erg soepel en wanneer je op de ‘oneindig’ stand komt voel je een lichte klik. Dit is ideaal aangezien je hierdoor het objectief blindelings kan bedienen. Vooral bij het fotograferen van landschappen is dit super handig aangezien je in dit geval vaak op oneindig scherpstelt.
De Irix 11mm Blackstone heeft een weer- en krasbestendige behuizing. De lens is op 4 plekken voorzien van een weatherseal zodat stof en spatwater niet tussen de lenselementen of in je camera kan komen. Dit maakt de lens ideaal voor natuur- en landschapsfotografen. Zo kan je met deze lens zelfs bij een (kleine) regenbui door fotograferen!
Maar niet alleen de buitenkant van de 11mm Blackstone is van hoge kwaliteit, ook de binnenkant is met precisie opgebouwd. Het grootste probleem met groothoeklenzen is namelijk vervorming. Irix heeft de 11mm Blackstone (en ook de Firefly) opgebouwd uit 16 lenselementen die verdeeld zijn in 10 groepen. Deze lenselementen zijn zo afgesteld dat vervorming tot een minimum beperkt is. Enkel in de hoeken is ietwat vervorming te zien, echter is de maximale afwijking 3,13%! Dit is een zeer goede prestatie voor een lens met dit bereik (11mm / 126 graden) en in deze prijsklasse!
In de doos
De Irix 11mm wordt geleverd in een mooie metalen vierkante doos. Het objectief zit in een stevige tas opgeborgen die perfect om de lens heen past. De lensdoppen zitten netjes op de lens en zijn van hoogwaardig kunststof. De Irix 11mm heeft een vaste zonnekap (deze kan je er niet afhalen) waardoor de lensdop aan de voorkant wat groter is dan normaal. Deze dop schuift namelijk in zijn geheel over de zonnekap heen zodat het objectief goed beschermt wordt. Naast het objectief en de harde tas vind je in de doos ook de handleidingen en garantiepapieren.
De Irix 11mm f/4.0 Blackstone in gebruik
In april 2016 ben ik samen met mijn vrouw naar IJsland geweest en in mijn cameratas zat de Irix 11mm f/4 Blackstone! IJsland leek mij een ideaal land om deze lens eens aan een test te onderwerpen aangezien het land bekend staat om zijn ruige natuur en landschappen! Het objectief heb ik gebruikt in combinatie met mijn Canon 1D mark IV met APS-H sensor (dit is een 1,3 crop). Hierdoor komt het effectieve bereik van de Irix 11mm op 14,3mm als je het vergelijkt met een full-frame camera.
Hieronder vind je diverse foto’s die ik met de Irix 11mm heb gemaakt. Ik heb alle foto’s geschoten in RAW en nabewerkt in Adobe Lightroom. Onder iedere foto heb ik een download link gezet waarmee je het RAW bestand (gezipped in verband met het grote formaat) kan downloaden. Hierdoor kan je zelf de kwaliteit van iedere foto beoordelen. Het is verder niet toegestaan om door mij gemaakte foto's commercieel te gebruiken zonder mijn toestemming.
Omdat ik erg benieuwd was naar de scherpte van de lens heb ik, voordat we naar IJsland gingen, in Nederland wat testshots gemaakt. Onderstaande foto’s heb ik in Lelystad gemaakt en alle drie zijn vanaf statief geschoten. Ik heb steeds het diafragma aangepast om zo te kijken wat dit doet met de scherpte in een foto. Het viel mij op dat de Irix 11mm op f4 in het midden zeer goed presteert. Naar mate je naar de hoeken gaat zul je zien dat de scherpte iets afneemt. Verhoog je echter het diafragma naar f/9 of f/11 dan wordt de scherpte in de hoeken aanzienlijk beter!
Foto 1: 11mm | 1/3200 / f/4.0 | ISO 400 – download
Foto 2: 11mm | 1/640 / f/9.0 | ISO 400 – download
Foto 3: 11mm | 1/400 / f/11.0 | ISO 400 – download
IJsland staat bekend om zijn ruige natuur en geweldige landschappen. Voorheen werkte ik altijd met een Canon 17-40mm maar had daardoor wel eens moeite om een landschap in één keer op de foto te krijgen. Met de Irix 11mm is dit probleem compleet verdwenen! Het bereik is fenomenaal! Met gemak krijg je een compleet uitzicht op je foto. Zo heb ik onderstaande foto gemaakt van het Kleifarvatn meer in de buurt van Reykjavik. De lucht was goed bewolkt met hier en daar een stukje blauw. En doordat het water vrij stil was kon ik een mooie spiegeling fotograferen.
Foto 4: 11mm | 1/500 / f/14 | ISO 400 – download
Naast de geweldige landschappen staat IJsland ook bekend om zijn watervallen. Een van de bekendste watervallen is de Skógafoss waterval. Het unieke van deze waterval is dat je er achterlangs kan lopen. Helemaal droog hou je het niet, maar je kan er wel geweldige foto’s maken! Doordat het bereik van de Irix lens zo extreem is kon ik de gehele waterval in één keer op de foto zetten. Waar andere fotografen zoveel mogelijk naar achteren probeerde te lopen om een goed shot te hebben, kon ik rustig op het pad blijven staan en onderstaande foto maken. En dankzij de weatherseal van de 11mm Blackstone hoefde ik mij geen zorgen te maken om de waterdruppels.
Foto 5: 11mm | 1/400 / f/4.5 | ISO 100 – download
In de buurt van Vik is een bijzonder fotolocatie te vinden. in 1973 is hier een vliegtuig van de Amerikaanse luchtmacht neergestort. Een DC-3 kwam in de problemen nadat de brandstof opraakte. De piloot kon het toestel aan de grond krijgen en alle bemanningsleden hebben dit gelukkig overleefd. Het toestel is echter nooit opgeruimd en is nu een mooie spot voor landschapsfotografen. Het weer (en toch ook wel de toeristen) hebben het toestel flink verweerd met onderstaande foto als resultaat.
Foto 6: 11mm | 1/2500 / f/4.0 | ISO 1000 – download
Mijn vrouw en ik hadden voor onze reis een auto gehuurd en zijn zo het zuiden van IJsland doorgereisd. Het is een bijzonder land omdat je van het ene op het andere moment in een compleet ander landschap zit. Rij je eerst over zwarte stranden (zie bovenstaande foto van het vliegtuig) met donkere wolken, rij je het andere moment langs hoge bergen met blauwe luchten en kleine wolken partijen. Wij hebben geleerd dat het weerbericht niet zo heel veel voorstelt aangezien het echt aan de plek ligt waar je op het eiland zit, haha. Op een gegeven moment reden wij langs een gigantische rotspartij in de buurt van Kálfafell. De lucht was blauw en de wolk die er was hing geweldig tegen de berg aan. Doordat er onder aan de berg een kleine plas met water lag was het mogelijk om onderstaande foto te maken. Ook bij deze foto kwam ik er achter hoe geweldig bereik de Irix lens heeft. Je kan echt zoveel kwijt op je beeld! Ideaal!
Foto 7: 11mm | 1/1250 / f/9.0 | ISO 400 – download
Als je door IJsland reist kom je veel bruggen tegen. Het land heeft namelijk veel gletsjers die in de zomer flink beginnen te smelten. Omdat dit water naar zee stroomt zijn er flink wat rivieren die je moet oversteken. In sommige gevallen zal je door het water moeten rijden, maar als je op de hoofdweg rijdt zijn er gelukkig bruggen aangelegd. Deze bruggen zijn eenbaans en vormen in sommige gevallen een mooie onderwerp in een landschap. Zo heb ik onderstaande foto gemaakt op onze terugreis naar Reykjavik.
Foto 8: 11mm | 1/1250 / f/9.0 | ISO 400 – download
Meer voorbeeld foto’s van de Irix 11mm f/4.0 Blackstone (icm een Canon EOS 1D mark IV)
Irix lensprofielen
Irix heeft speciaal voor de Irix 11mm en de Irix 15mm lensprofielen ontwikkeld voor Adobe Photoshop, Camera Raw en Lightroom. Wil jij gebruik maken van de lensprofielen? Download ze dan hier. Je kopieert vervolgens de bestanden naar de CameraRaw map op je computer en Photoshop / Lightroom zal de profielen automatisch herkennen en toevoegen aan de lensprofielen opties. De CameraRaw map vind je op de volgende plek:
Mac OS
/Bibliotheek/Application Support/Adobe/CameraRaw/LensProfiles/1.0/
Windows Vista of Windows 7
Windows
C:\ProgramData\Adobe\CameraRaw\LensProfiles\1.0\
Eindoordeel Irix 11mm f/4.0 Blackstone
In totaal ben ik bijna een maand in de weer geweest met de Irix 11mm en ik moet zeggen dat ik het echt een hele fijne en gave lens vind! Het bereik is fenomenaal! Met gemak zet je een compleet landschap op de foto en je hoeft niet bang te zijn voor vervormingen. Het is wel even wennen dat je zelf handmatig moet scherpstellen, echter heb je dit voor landschappen zo onder de knie. Je voelt heel eenvoudig wanneer het objectief in de ‘oneindig’ stand zit en kan dan eenvoudig je foto maken. Het voordeel in bouwkwaliteit dat de Blackstone ten opzichte van de Firefly heeft is het prijsverschil (zo’n €240) meer dan waard. Het is namelijk een lens die tegen een stootje en wat water kan. Zo hoefde ik mij in IJsland geen moment zorgen te maken om de regenbuien die zo nu en dan over trokken, en kon ik gewoon door blijven fotograferen.
Al met al kan ik zeggen dat de Irix 11mm f/4.0 Blackstone een ideaal objectief is voor architectuur- en landschapsfotografen. Het bereik is fenomenaal en qua prijs kost hij een fractie als je hem vergelijkt met de Canon 11-24mm f/2.8 of de Nikon 14-24mm f/2.8. Ben je een landschapsfotograaf en ben je op zoek naar een goede aanvulling? Dan is de Irix een musthave! Het objectief is leverbaar voor Canon, Nikon en Pentax fotografen.
Waar te koop:
Wil jij de Irix 11mm f/4.0 Blackstone kopen? Kijk dan eens bij onderstaande winkels:
Mooie uitgebreide review. Heb zelf de 15mm blackstone die ik vaak al te wijd vind. Grote kratermeren lijken dan al plasjes water, dat vind ik het nadeel van dergelijke groothoeken waarbij alles in je beeld past. Het perspectief wordt zo opgerekt dat alles tot een miniatuur wordt, wanneer je de lens gebruikt om alles in beeld te krijgen. Wanneer je op een juiste manier gebruik maakt van dergelijke brandpunten kun je er fraaie dingen mee doen, maar dat vergt wel dat je op een andere manier naar de wereld kijkt en dan met name wat er zich vlak voor je voeten afspeelt. Dit soort lenzen vragen om diepte en dus veel voorgrond en daarmee dwingt dit speciale gereedschap tot een andere manier van kijken naar je onderwerp dan simpelweg recht vooruit schieten.
Voor mij persoonlijk vind ik 21mm op FF een mooier brandpunt, omdat niet alles zo uit elkaar gerekt wordt en daardoor natuurlijker oogt. Wanneer mijn onderwerp niet helemaal in het frame past, dan schiet ik een panorama.
De Irix 15mm op de Pentax K1 is afgelopen IJsland reis in juli 2020 dan ook in de tas blijven zitten. Ik had meer dan genoeg aan de 28mm op medium format (22 mm op FF). Waar ik de 15mm met name voor gekocht heb is astro en aurora, ik hoop in oktober weer naar IJsland af te kunnen reizen, mits Corona geen roet in het eten gooit.
Oh en de warerval die je noemt is de Seljalandsfoss 😉
Hey Arnold,
Bedankt voor je reactie en aanvulling!
Het klopt dat dit soort extreme groothoeken wel wat creativiteit vragen van de fotograaf, zoals iets op de voorgrond. Zelf vind ik het erg leuk werken, helemaal op ijsland haha! Hopelijk kan je volgende maand (ondanks Corona) lekker gaan. Ben jaloers!
Groeten en fijne reis!
Thijs
Hallo Thys,
Ik heb 2 dagen geleden de Irix15mm 2,4 gekocht. Maakt prima foto’s, alleen twijfel ik nog of ik niet beter de 11mm had moeten kopen. Ik kan deze aankoop van 15mm altijd nog ruilen. Ik ben 78 jaar en zal niet snel meer s’avond op stap gaan. Wat ik wel heel leuk vindt is zoveel mogelijk op een foto vast te leggen, hoe breder hoe mooier voor mij.
Kan jij mij nog helpen om de twijfel bij mij weg te nemen.
Met vriendelijke groet, Leo
Beste Leo,
Bedankt voor uw bericht en excuus voor mijn verlate reactie. Ik heb net een verbouwing en verhuizing achter de rug en het was zo’n chaotische tijd achter de rug waardoor ik nog geen tijd had om te reageren.
Wbt uw vraag. Zowel de 11mm als de 15mm zijn fijne lenzen, maar als u echt voor breed gaat dan zou ik zeker eens kijken naar de 11mm. Ik weet niet of u hem nog kan ruilen?
Greets
Thijs
Hallo Thijs Schouten,
sinds 2 dagen ben ik in bezit van de Irix 11mm 4.0, heb de eerste foto’s mee gemaakt, Series gemaakt van 4.0 tot 22, ben wat de scherpte betreft niet helemaal tevreden. Heb niet alles gemaakt op oneindig de meeste ingesteld op afstand.
Hi Gert,
Bedankt voor je berichten!
Vervelend om te horen dat je foto’s niet helemaal scherp zijn. Zelf heb ik hier niet heel veel last van omdat ik veel op de oneindig stand fotografeer. Heb je dit al geprobeerd? Verder kan je je 5D mark III afstellen per lens. Zelf heb ik dit bij al mijn lenzen gedaan (op de 11mm na, het was niet nodig). Je zou dit ook kunnen doen en hiervoor kan ik je de Datacolor Lenscal aanraden. Heb je dit wel eens eerder gedaan? Zo niet, dan kan ik het je wel uitleggen.
Wbt je eerdere vragen. De gelfilters werken in mijn optiek prima, echter merk ik wel dat je na verloop van tijd wat krassen erop krijgt. Dit is helaas het nadeel van gelfilters en ik hoop dat er snel een andere oplossing komt (zoals een voorzet filter). Andere tips die ik heb zijn om echt op de oneindig stand te fotograferen en verder heb ik niet echt tips. 🙂
Hopelijk kan je hier wat mee! 🙂
Greets
Thijs